Landschapschilderkunst is buiten schilderen. Het is een heel gedoe voor ik met m’n hele schilder-hebben-en-houwen op een idyllisch plekje buiten de eerste penseelstreek zet. Ik moet voor vertrek aan zoveel denken; van schilderezel tot paraplu, van palet tot een zak voor mijn afval. O ja, en welke kleuren verf neem ik mee? Soms zijn de primaire kleuren, wit en gebrande sienna en ceruleum blauw voldoende, soms grijp ik mis. Tegenwoordig heb ik een standaard kleurenpalet waar ik alle kanten mee uit kan schilderen!
Constant Gabriël En plein air, 1870, Teylers Museum, Haarlem
En ik ben het liefst vroeg in de dag. Ik vind het ochtendlicht zo mooi, de natuur ontwaakt en de mensen liggen nog op één oor. Althans, de meeste mensen. Er zijn altijd soortgenoten die ook vroeg uit de bed stappen om te sporten, wandelen of fietsen. Ik vind het fijn om het landschap even voor mezelf ‘te hebben’. Geen andere gedachten dan wat wil ik hiervan vastleggen op mijn schilderdoek? Heel mindfull en heel ‘zen’. Als de samenleving ontwaakt en in beweging komt, ben ik weer thuis.
Als ik mijn stek heb ingericht begint het kijken. In alle rust en stilte de natuur in me opnemen. Het spel van licht en schaduw, kleuren, perspectief (diepte) en compositie. Tjonge, daar word ik rustig van en met een beker koffie ga ik op zoek naar een kader in het landschap. Wat is het raamwerk waarin mijn schilderij straks past? Ik maak wat foto’s, want m’n mobiel is een handig hulpmiddel bij het zoeken naar de beste compositie. De natuur is overweldigend en de plek die ik heb uitgezocht heeft zoveel mooie hoekjes en vergezichten. Nog een bakkie voor ik serieus besluit wat er op het doek komt. Ik neem hier echt veel tijd voor!
Dan is het zover, ik zet de eerste penseelstreken. Het begin is er; gewoon met verdunde gebrande sienna, een klein penseel een snelle lijntekening. Grof, zodat ik de compositie herken, maar nog heerlijk vrij en in grote vlakken verder kan werken. Ik kies of ik met penseel of paletmes verder ga. Ik heb een voorkeur voor penseel. Alleen aan het strand kies ik vaker het paletmes.
Ik let op het veranderende licht, want daarmee verandert ook het landschap, de kleuren en de sfeer. En ik schilder ontspannen door en geniet van het buiten zijn en van het schilderen wat ik zie, voel en beleef.
Checklist plein air schilderen
- Schilderezel
- schilderdoek of MDF-plaatje beide zijden in de gesso gezet
- palet of witte plastic deksel
- paletmes (1 ‘druppel’)
- penselen (1 kleine voor de opzet, 1 ronde, 1 platte middelmaat, 1 grote platte, alle van kunststofhaar)
- oude handdoek
- yoghurtemmertje met deksel
- fles water
- krukje
- zonnebril-paraplu-pet-met-klep
- oliepastelkrijt
- drinken (koffie) en eten (broodje)
- arylverf
- titaanwit
- ultramarijn
- ceruleum blauw
- gebrande ombe
- gebrande sienna
- oker
- citroengeel
- karmijn
- naftolrood